قصرشیرین از شهرهای قدیمی و تاریخی استان کرمانشاه است و بنای آن را در آثار تاریخی و ادبی به خسروپرویز نسبت می دهند. علت نامگذاری این ناحیه به قصرشیرین، احداث کاخی برای شیرین همسر مسیحی خسروپرویز در این محل بوده است. این شهرستان از شمال و غرب به کشور عراق، از شرق به شهرستان های سرپل ذهاب و گیلانغرب و از جنوب به استان ایلام و عراق محدود می شود.در حاشیه شمالی شهر کنونی قصرشیرین و در نزدیکی آتشکده چهارقاپی، ویرانه های قصر خسروپرویز دیده می شود.در مورد این کاخ، مورخان و جغرافی نویسان ایرانی و عرب مطالب فراوانی نوشته اند. آنها بر این اعتقادند که این کاخ توسط خسروپرویز در میان باغ وسیعی ساخته شد و حیوانات وحشی با آزادی تمام در این مکان می زیستند و آب فراوانی از رودخانه الوند در این باغ جریان داشت.یاقوت حموی این کاخ را جزو عجایب جهان به شمار می آورد که در سال ۶۲۸ میلادی توسط هراکلیوس ویران شد.راه ورود به داخل بنا از طریق پلکان صورت می گرفت. در قسمت شرقی بنا، تالار ستون دار مستطیل شکلی دیده می شود و سقف آن به وسیله طاق های آجری پوشش داده شده است. در پشت این تالار، اتاق گنبددار بزرگی قرار دارد.
در شمال و جنوب اتاق گنبددار، اتاق های مستطیل شکلی وجود دارد که از طریق اتاق گنبددار قابل دسترسی بوده اند. در پشت این اتاق، حیاط مربع شکلی به ابعاد ۲۷×۲۷ متر با رواق ستون دار قرار دارد. اطراف این حیاط را اتاق های متعددی فرا گرفته است. در اطراف این حیاط ها نیز مجموعه اتاق ها و اصطبل ها قرار دارد و در قسمت شمالی تراس، چند خانه به صورت یک مجموعه دیده می شود. ظاهراً خانه هایی که در قسمت مرکزی قرار دارند حرم پادشاه و خانه های اطراف مکانی برای پذیرایی از مهمانان بوده است.
اما در نزدیکی این کاخ آتشکده چهارقاپی یا چهارقاپو به معنی چهار در وجود دارد. این آتشکده از جمله آتشکده های دوره ساسانی در شهر مرزی قصرشیرین است که دارای دالان طواف بوده و به مرور زمان رواق آن فرو ریخته است و تنها در برخی از قسمت ها، آثاری از آن دیده می شود.
این آتشکده اتاق مربع شکل و سقفی گنبدی شکل به قطر ۱۶ متر داشت که متاسفانه اکنون اثری از آن باقی نمانده است و تنها بقایای گوشواره ها در چهارگوشه آن دیده می شود.
موازات جاده کمربندی قصرشیرین ـ خسروی، بقایای سیستم آبرسانی دوره ساسانی به طول تقریبی ۱۰کیلومتر است که در میان اهالی محل به نهر شاهگدار معروف است. این کانال از طریق بندی که در شمال شرقی روستای سد ایاز قرار دارد آب رودخانه حلوان را به حاشیه شمالی شهر قصرشیرین انتقال می داده است. در مورد اهمیت این کانال در دوره ساسانی همین بس که اکثر جغرافی نویسان ایرانی و عرب سده سوم هجری قمری به بعد در مورد آن بحث کرده اند.
در دوره پهلوی اول به منظور احیای باغات و زمین های کشاورزی قصرشیرین بند و کانال مذکور با لاشه سنگ و ملاط گچ بازسازی و احیا شده است. این کانال به عرض ۷۰ سانتی متر است که در فواصل معین به منظور استحکام بیشتر دیوارها، پشت بندی های دوقلویی احداث شده است.
نظرات شما عزیزان: